Retro Reels: The '90s

De jaren negentig belden, ze willen hun existentiële angst terug. Er zijn duidelijke parallellen tussen de jaren negentig en onze tijd. Na de val van de Berlijnse muur brak er een periode aan van vrijheid, versnellende technologische vernieuwing en economische groei. Dat had een keerzijde: de oneindige mogelijkheden zorgden voor een existentiële angst. De popcultuur in de jaren negentig reflecteert deze angst door continu op de dunne lijn tussen voortgang en nostalgie én opportunisme en angst te paraderen. Grunge, rave en slacker-cultuur verbeelden dat gevoel. Filmcultuur omarmde nieuwe technologieën én raakte geobsedeerd met de spanning tussen realiteit en illusie. Wat is waar?

Onze tijd wordt gekenmerkt door een voortdurend gevoel van angst en onzekerheid. Klimaatverandering, politieke instabiliteit, desinformatie, constant online zijn en ideologische conflicten zorgen voor een hallucinante situatie waarin illusie en realiteit in elkaar overlopen. Tegelijkertijd groeit de sociale ongelijkheid wereldwijd en komen steeds meer groepen in problematische omstandigheden terecht.

Het uitgangspunt in de jaren negentig mag dan anders zijn geweest, de sociaal-maatschappelijke effecten vertonen veel overeenkomsten met onze huidige situatie. Op welke manier reageerde film in de jaren negentig op deze existentiële angst en wat kunnen we daarvan leren?

Theo Ploeg is socioloog en journalist en is verbonden aan de Kunstacademie Maastricht.