Orlando
Op de roman van Virginia Woolf gebaseerd drama van Sally Potter met Tilda Swinton in de rol van een jonge edelman die eeuwenlang leeft en op een nacht van geslacht verandert.
Orlando is een jonge edelman uit de zestiende eeuw die van de koningin te horen krijgt dat hij eeuwig mag blijven leven. Daarna volgt een tocht van vier eeuwen door de Britse geschiedenis, gevangen in prachtige beelden tegen wisselende historische decors.
Orlando is op zoek naar liefde, poëzie, zijn plaats in de maatschappij, en zijn eigen identiteit. Hij bekleedt in de loop van de tijd verschillende functies en tijdens zijn rol als ambassadeur in het Midden-Oosten wordt hij plotseling wakker als vrouw. De geslachtsverandering maakt geen indruk op Orlando, omdat haar karakter niet is veranderd – omdat ze zichzelf is gebleven, zo zegt ze. Maar als Orlando in Engeland terugkomt, blijkt ze onterfd: ze mag haar landgoed niet meer houden omdat ze nu een vrouw is. In de periode daarna heeft ze onder andere een relatie met een Amerikaanse avonturier en uiteindelijk levert ze in de jaren negentig haar autobiografie in bij een uitgever – een soort moderne epiloog van Sally Potter.
Ook dertig jaar na de oorspronkelijke release blijft de dromerige, poëtische film over sekse en identiteit – het woord ‘gender’ werd destijds nog niet gebruikt – fascinerend en prikkelend, vooral door het androgyne karakter van Tilda Swinton. De controversiële roman van Woolf werd mede dankzij de film een klassieker en een belangrijke tekst in de genderstudies. Ze schreef de roman voor haar vrouw, die net als Orlando het landgoed van haar familie niet mocht erven. (bw)